کد مطلب:42 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:431
احکام حایض
(مساله 456) چند چیز بر حایض حرام است : اول - عـبـادتـهـایـی كه - مانند نماز - باید با وضو یا غسل یا تیمم , بجا آورده شود,ولی بجا آوردن عبادتهایی كه وضو و غسل و تیمم برای آنها لازم نیست - مانند نمازمیت - مانعی ندارد.
دوم - تمام چیزهایی كه بر جنب حرام است و در احكام جنابت گفته شد.
سوم - جماع كردن در قبل , كه هم برای مرد حرام است و هم برای زن , اگر چه بمقدار ختنه گاه داخـل شـود و منی هم بیرون نیاید بلكه احتیاط واجب آن است كه مقدار كمتر از ختنه گاه را هم داخل نكند و در دبر زن حایض هم وطی ننماید چون كراهت شدیده دارد.
(مساله 457) جماع كردن در روزهایی هم كه حیض قطعی نیست ولی شرعا بایدآن را حیض قرار دهـد حـرام اسـت , پـس زنی كه بیشتر از ده روز خون می بیند و بایدبه دستوری كه بعدا گفته می شود روزهای عادت خویشان خود را حیض قرار دهدشوهرش نمی تواند در آنروزها با او نزدیكی نماید.
(مـسـاله 458) اگر شماره روزهای حیض به سه قسمت تقسیم شود و شوهر درقسمت اول آن با زن خود در قبل جماع كند, مستحب بلكه احوط است كه هیجده نخود طلا كفاره , به فقیر بدهد و اگـر در قسمت دوم جماع كند, نه نخود و اگر درقسمت سوم جماع كند چهار نخود ونیم بدهد, مثلا زنی كه شش روز خون حیض می بیند اگر شوهرش در شب یا روز اول و دوم با او جماع كند, مستحب بلكه احوطاست كه هیجده نخود طلا و در شب یا روز سوم وچهارم , نه نخود و در شب یا روزپنجم و ششم , چهار نخود و نیم بدهد.
(مـسـالـه 459) بهتر آن است كه طلای كفاره را سكه دار, بدهد ولی اگر ممكن نباشد,قیمت آن كافی است .
(مـساله 460) اگر قیمت طلا, در وقتی كه جماع كرده , با وقتی كه می خواهد به فقیربدهد, فرق كرده باشد باید قیمت وقتی را كه می خواهد به فقیر بدهد, حساب كند.
(مساله 461) اگر كسی , هم در قسمت اول و هم در قسمت دوم و هم در قسمت سوم حیض , با زن خود جماع كند, مستحب بلكه احوط آن است كه هر سه كفاره راكه روی هم سی و یك نخود و نیم می شود بدهد.
(مـسـاله 462) اگر انسان بعد از آن كه در حال حیض , جماع كرده و كفاره آنرا داده دوباره جماع كند, باز هم مستحب بلكه احوط است كه كفاره بدهد.
(مـساله 463) اگر با حایض چند مرتبه جماع كند و در بین آنها, كفاره ندهد, احتیاطمستحب آن است كه برای هر جماع یك كفاره بدهد.
(مساله 464) اگر مرد در حال جماع بفهمد زن حایض شده , باید فورا از او جداشود.
(مـساله 465) اگر مردی با زن حایض زنا كند, یا با حایض نامحرمی - به گمان این كه عیال خود او است جماع نماید, احتیاط مستحب آن است كه كفاره بدهد .
(مساله 466) كسی كه نمی تواند كفاره بدهد, استغفار كند, وهر وقت توانست احتیاط مستحب آن است كه كفاره را بدهد.
(مـسـالـه 467) طـلاق دادن زن در حال حیض بطوری كه در كتاب طلاق گفته می شود, باطل است .
(مساله 468) اگر زن بگوید: حایض م یا از حیض پاك شده ام باید حرف او را قبول كرد.
(مساله 469) اگر زن در بین نماز حایض شود, نماز او باطل است .
(مساله 470) اگر زن در بین نماز شك كند كه حایض شده یا نه , نماز او صحیح است .
(مساله 471) اگر بعد از نماز بفهمد كه در بین نماز حایض شده , نمازی كه خوانده باطل است .
(مـسـاله 472) بعد از آن كه از خون حیض پاك شد, واجب است برای نماز وعبادتهای دیگری كه باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود, غسل كند.
ودستور آن مثل غسل جنابت است ولی برای نماز باید پیش از غسل یا بعد از آن وضو هم بگیرد.
و اگر پیش از غسل , وضو بگیرد بهتر است .
(مـسـاله 473) بعد از آن كه زن از خون حیض پاك شد اگرچه غسل نكرده باشدطلاق او صحیح است و شوهرش هم می تواند با او جماع كند.
و احتیاط مستحب آن است كه پیش از غسل از جماع با او خود داری نماید, اما كارهای دیگری كه دروقت حیض , بر او حرام بوده مانند توقف در مسجد و مس خط قرآن تا غسل نكندبر او حلال نمی شود.
(مـساله 474) اگر آب برای وضو و غسل , كافی نباشد وبه اندازه ای باشد كه بتواند,یا غسل كند یا وضـو بـگیرد, باید غسل كند وبدل از وضو تیمم نماید, و اگر فقط برای وضو كافی باشد, باید وضو بگیرد و عوض غسل تیمم نماید, و اگر برای هیچ یك ازآنها آب ندارد, باید دوتیمم كند یكی بدل از غسل ودیگری بدل از وضو .
(مساله 475) نمازهای یومیه ای كه در حال حیض نخوانده , قضا ندارد ولی روزه های واجب را باید قضا نماید.
(مـساله 476) هر گاه وقت نماز داخل شود و بداند كه اگر نماز را تاخیر بیندازدحایض می شود, باید فورا نماز بخواند.
(مـساله 477) اگر زن نماز را تاخیر بیندازد و از اول وقت به اندازه خواندن یك نمازبا طهارت از حدث بگذرد و حایض شود, بنابر احتیاط واجب باید قضای آن نماز رابجا آورد, ولی در تند خواندن وكـنـد خواندن و چیزهای دیگر باید ملاحظه حال خود را بكند, مثلا زنی كه مسافر نیست اگر در اول ظهر نماز نخواند, قضای آن درصورتی واجب می شود كه به مقدار خواندن چهار ركعت نماز از اول ظـهـر بـگذرد وحایض شود و برای كسی كه مسافر است گذشتن وقت به مقدار خواندن دو ركعت كافی است .
(مـسـالـه 478) اگر حایض در آخر وقت نماز از خون پاك شود و به اندازه غسل ووضو و مقدمات دیـگر نماز - مانند تهیه كردن لباس یا آب كشیدن آن وخواندن یك ركعت یا بیشتر از یك ركعت - وقـت داشـته باشد, باید نماز را بخواند و اگر نخواند,باید قضای آن را بجا آورد , بلكه اگر فقط به انـدازه یـك ركعت نماز با طهارت ازحدث وقت داشته باشد, احتیاط لازم خواندن نماز با طهارت است , اگرچه بقدرتهیه سایر مقدمات وقت نداشته باشد و اگر نخواند قضای آن را بجا آورد.
(مـساله 479) اگر حایض بعد از پاك شدن به اندازه غسل و وضو وقت ندارد, ولی می تواند با تیمم نـماز را در وقت بخواند, آن نماز بر او واجب نیست , اما اگر قطع نظراز تنگی وقت تكلیفش تیمم است - مثل آن كه آب برایش ضرر دارد - باید تیمم كند وآن نماز را بخواند.
(مـساله 480) اگر حایض - بعد از پاك شدن - شك كند كه برای نماز وقت دارد یانه , باید نمازش را بخواند.
(مـسـاله 481) اگر بخیال این كه به اندازه تهیه مقدمات نمازوخواندن یك ركعت وقت ندارد, نماز نخواند وبعد بفهمد وقت داشته , باید قضای آن نمازرا بجا آورد .
(مساله 482) مستحب است زن حایض در وقت نماز, خود را از خون پاك نماید وپنبه و دستمال را عوض كند و وضو بگیرد و اگر نمی تواند وضو بگیرد, تیمم نماید ودر جای نماز رو به قبله بنشیند و مشغول ذكر و دعا و صلوات شود.
(مـساله 483) خواندن و همراه داشتن قرآن و رساندن جایی از بدن به ورق قرآن كه خط قرآن در آن نـبـاشد - مثل حاشیه و بین سطرها - و نیز خضاب كردن به حنا ومانند آن , برای حایض مكروه است .
اقسام زنهای حایض (مساله 484) زنهای حایض بر شش قسمند: اول - صـاحـب عـادت وقتیه و عددیه و آن زنی است كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین , خون حـیض ببیند و شماره روزهای حیض او هم در آن دو ماه یك اندازه باشد, مثل آن كه دو ماه پشت سر هم از اول ماه تا هفتم خون ببیند.
دوم - صاحب عادت وقتیه و آن زنی است كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین ,خون حیض ببیند ولـی شـماره روزهای حیض او در آن دو ماه یك اندازه نباشد, مثلادو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اول روز هفتم و ماه دوم روزهشتم از خون پاك شود.
سـوم - صـاحب عادت عددیه وآن زنی است كه شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم به یـك انـدازه باشد, ولی وقت دیدن آن دو خون یكی نباشد مثل آن كه ماه اول از پنجم تا دهم و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند.
چـهـارم - مضطربه و آن زنی است كه چند ماه خون دیده ولی عادت معینی پیدانكرده , یا عادتش بهم خورده و عادت تازه ای پیدا نكرده است .
پنجم - مبتدئه و آن زنی است كه دفعه اول خون دیدن او است .
شـشم - ناسیه و آن زنی است كه عادت خود را فراموش كرده است .
و هر كدام اینهااحكامی دارند كه در مسائل آینده گفته می شود.
1 - صاحب عادت وقتیه و عددیه (مساله 485) زنانی كه عادت وقتیه وعددیه دارند سه دسته اند: اول - زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین , خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاك شود, مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند و روز هفتم پاك شود كه عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است .
دوم - زنـی كـه از خـون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سرهم چند روز معین - مثلااز اول ماه تا هـشـتم - خونی كه می بیند, نشانه های حیض را دارد - یعنی غلیظ وسیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می آید - و بقیه نشانه های استحاضه رادارد, كه عادت او از اول ماه تا هشتم می شود.
سوم - زنی كه دو ماه پشت سرهم در وقت معین خون حیض ببیند وبعد از آن كه سه روز یا بیشتر خون دید, یك روز یا بیشتر پاك شود ودوباره خون ببیند و تمام روزهایی كه خون دیده با روزهایی كـه در وسـط پـاك بـوده , از ده روز بـیـشـتر نشود و درهر دو ماه همه روزهایی كه خون دیده با روزهـایی كه در وسط پاك بوده , روی هم یك اندازه باشد, عادت او همان روزهایی است كه بطور متفرق خون دیده و درپاكی در بین , باید احتیاطا عبادتهای خود را بجا آورد وآنچه را بر حایض حرام اسـت ,ترك كند و اگر در روزهای پاكی ماههای پیش , اتفاقا خون ببیند, باید در آن روزهااحتیاطا جمع كند میان كارهای مستحاضه وتروك حایض .
(مـساله 486) زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر در وقت عادت دو روزجلوتر خون ببیند, - اگـر چـه آن خـون , نـشانه های حیض را نداشته باشد - باید به احكامی كه برای حایض گفته شد عـمـل كـنـد وچـنـانـچـه بـعد بفهمد حیض نبوده - مثل این كه پیش از سه روز پاك شود - باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده , قضا نماید.
(مساله 487) زنی كه عادت وقتیه وعددیه دارد, اگر به نشانه های حیض چند روزپیش از عادت و چـنـد روز بـعد از عادت , یا همه روزهای عادت , خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود همه حیض است .
و اگر از ده روز بیشتر شود, فقط خونی راكه در روزهای عادت خود دیده حیض است وخونی كه پیش از آن وبعد از آن دیده , استحاضه می باشد وباید عبادتهایی را كه در روزهای پیش از عـادت وبـعـد از عادت بجا نیاورده , قضا نماید و اگر همه روزهای عادت را با چند روز پیش از عـادت , بـه نشانه حیض خون ببیند وروی هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است و اگر ازده روز بیشتر شود, فقط روزهای عادت , حیض است و خونی كه جلوتر از آن دیده ,استحاضه می باشد وچنانچه در آن روزها عبادت نكرده باید قضا نماید و اگر همه روزهای عادت را با چند روز بعد از عـادت بـه نـشـانـه های حیض خون ببیند وروی هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است واگر بیشتر شود فقط روزهای عادت حیض و باقی استحاضه است و اگر خونی كه پیش از عادت یا بعد از عـادت مـی بـیـنـدنـشـانـه هـای حیض نداشته باشد و با عادت روی هم رفته بیشتر از ده روز نباشداحتیاط در آن دو خون جمع بین تروك حایض و اعمال مستحاضه است .
(مـسـالـه 488) زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر مقداری از روزهای عادت رابا چند روز پیش از عادت , به نشانه های حیض خون ببیند و روی هم از ده روز بیشترنشود, همه حیض است و اگر از ده روز بیشتر شود روزهایی كه در عادت , خون دیده با چند روز پیش از آن كه روی هم به مقدار عادت او شود, حیض , و روزهای اول را استحاضه قرار دهد و اگر مقداری از روزهای عادت را بـا چند روز بعد ازعادت , به نشانه های حیض خون ببیند وروی هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است و اگر بیشتر شود, باید روزهایی كه در عادت , خون دیده با چند روز بعد از آن كه روی هم به مقدار عادت او شود, حیض وبقیه را استحاضه قرار دهد .
(مساله 489) زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر بعد از آن كه سه روز یا بیشترخون دید, پاك شود و دوباره خون ببیند و فاصله بین دو خون كمتر از ده روز باشد وهمه روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر باشد -مثل آن كه پنج روز خون ببیند و پنج روز پاك شود, و دوباره پنج روز خون ببیند -چند صورت دارد: 1 - آن كـه تمام خونی كه دفعه اول دیده , یا مقداری از آن , در روزهای عادت باشد وخون دوم كه بـعـد از پاك شدن می بیند در روزهای عادت نباشد كه باید همه خون اول را حیض , وخون دوم را استحاضه قرار دهد.
2 - آن كـه خون اول در روزهای عادت نباشد, وتمام خون دوم یا مقداری از آن درروزهای عادت باشد, كه باید همه خون دوم را حیض , و خون اول را استحاضه قراردهد.
3 - آن كـه مـقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد و خون اولی كه درروزهای عادت بـوده , از سـه روز كـمتر نباشد وبا پاكی وسط و مقداری از خون دوم كه آن هم در روزهای عادت بـوده از ده روز بـیـشـتر نباشد كه در این صورت , اگر یك روزیا دو روز خون زود تر دیده باشد, احتیاط آن است كه دراین دو روز آنچه را كه برحایض حرام است ترك كند و كارهای مستحاضه را بـجـا آورد و همچنین به مقدار آن از ایام عادت را در آخر ده روز, احتیاط بنماید ومقداری از خون اول را كه در عادت بوده بامقداری از خون دوم را كه در عادت بوده , حیض قرار دهد و در پاكی در بین ,احتیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است وعبادتهای خود را بجا آورد, مثلا -اگر عادتش از سوم ماه تا دهم بوده - در صورتی كه یك ماه از اول تا ششم , خون ببیند و یك روز پاك شود وبعد تا چهاردهم , خون ببیند در روز اول و دوم ماه و نهم و دهم , باید چنانچه گفته شد احتیاط نماید و روز سـوم تـا شـشـم وهـشتم را حیض قراردهد و در هفتم كه پاكی در بین است نیز به نحوی كه گفته شد, احتیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است و بجا آوردن عبادتها.
4 - آن كـه مـقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد, ولی هر یك از خون اولی و دومی , كه در روزهای عادت بوده , از سه روز كمتر باشد, كه باید در تمام دوخون كارهایی را كه بر حایض حـرام اسـت , ترك كند وكارهای مستحاضه را بجا آوردو در پاكی در بین , كارهایی را كه بر حایض حرام است , ترك كند و عبادتهای خود راانجام دهد.
(مساله 490) زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر در وقت عادت , خون نبیند ودر غیر آن وقت بـه شـماره روزهای حیضش با صفات حیض خون ببیند, باید همان را حیض قرار دهد, چه پیش از وقت عادت دیده باشد چه بعد از آن .
(مـساله 491) زنی كه عادت وقتیه وعددیه دارد, اگر در وقت عادت خود خون ببیند ولی شماره روزهـای آن كـمتر یا بیشتر از روزهای عادت او باشد وبعد از پاك شدن , دوباره به شماره روزهای عـادتـی كه داشته خون ببیند, باید آنچه را در وقت دیده , حیض قرار دهد و اگر شماره روزهایش كمتر باشد, اگر ممكن است كسری عدد را از آنچه بعد از عادت دیده , تمام نماید و در ما بقی عمل مستحاضه نماید اگراز ده روز تجاوز كند, و اگر تجاوز نكند تمام روزهایی را كه خون دیده حیض قراردهد و در پاكی در بین , احتیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است و انجام عبادتهای خود.
(مـسـالـه 492) زنی كه عادت وقتیه وعددیه دارد, اگر بیشتر از ده روز خون ببیند,خونی كه در روزهـای عـادت دیـده - اگر چه نشانه های حیض را نداشته باشد -حیض است , وخونی كه بعد از روزهای عادت دیده - اگر چه نشانه های حیض راداشته باشد - استحاضه است مثلا زنی كه عادت حیض او از اول ماه تا هفتم است ,اگر از اول تا دوازدهم خون ببیند, هفت روز اول آن , حیض وپنج روز بعد, استحاضه می باشد.
2 - صاحب عادت وقتیه (مساله 493) زنانی كه عادت وقتیه دارند, سه دسته اند: اول - زنی كه دو ماه پشت سرهم در وقت معین , خون حیض ببیند وبعد از چند روزپاك شود ولی شـمـاره روزهـای آن در ایـن دو ماه یك اندازه نباشد, مثلا دو ماه پشت سر هم روز اول ماه , خون ببیند ولی ماه اول هفتم و ماه دوم روز هشتم از خون پاك شود, كه این زن باید روز اول ماه را روز اول عادت خود قرار دهد.
دوم - زنـی كـه از خـون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم در وقت معین , خون او نشانه های حـیـض را دارد, یـعـنـی - غـلـیظ وسیاه و گرم است و با فشار و سوزش می آید - وبقیه آن نشانه اسـتحاضه را دارد و شماره روزهایی كه خون او نشانه حیض دارد, در این دو ماه یك اندازه نیست مثلا در ماه اول از اول ماه تا هفتم و در ماه دوم از اول ماه تا هشتم , خون او نشانه های حیض وبقیه نـشـانه استحاضه را داشته باشد,كه این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.
سوم - زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین سه روز یا بیشتر, خون حیض ببیند بعد پاك شود ودو مـرتـبه خون ببیند وتمام روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده , از ده روز بیشتر نشود ولی ماه دوم كمتر یا بیشتر از ماه اول باشد, مثلا در ماه اول هشت روز و در ماه دوم نه روز باشد كه این زن هم باید روزاول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.
(مساله 494) زنی كه عادت وقتیه دارد, اگر در وقت عادت خود دو روز پیش ازعادت خون ببیند - اگـرچـه آن خون , نشانه های حیض را نداشته باشد - باید به احكامی كه برای حایض گفته شد, عمل نماید و اگر بعد بفهمد حیض نبوده , مثل آن كه پیش از سه روز پاك شود, باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده قضا نماید.
(مساله 495) زنی كه عادت وقتیه دارد, اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و نتواندحیض رابواسطه نـشانه های آن تشخیص دهد, باید شماره عادت خویشان خود راحیض قرار دهد - چه پدری باشند چـه مـادری , زنده باشند یا مرده - ولی درصورتی می تواند عادت آنان را حیض خود قرار دهد كه شماره روزهای حیض همه آنان یك اندازه باشد و اگر شماره روزهای حیض آنان یك اندازه نباشد - مثلا عادت بعضی پنج روز وعادت بعضی دیگر هفت روز باشد - نمی تواند عادت آنان را حیض خود قـرار دهد, مگر این كه كسانی كه عادتشان با دیگران فرق دارد بقدری كم باشند كه در مقابل آنان هیچ حساب شوند كه در این صورت باید عادت بیشتر آنان را حیض خودقرار دهد.
مع ذلك احتیاط واجـب این است كه این زن كه به عادت خویشان رجوع می كند, اگر عادت آنها از هفت روز كمتر است , پس از پایان مدت عادت خویشانش تاهفت روز هم آنچه را حایض باید ترك كند, ترك نماید و هـم آنـچـه را مستحاضه بایدانجام دهد, انجام دهد و همچنین اگر عادت خویشانش از هفت روز بیشتر است درفاصله بین هفت روز تا پایان عادت آنها احتیاط مذكور را مراعات نماید.
(مـسـالـه 496) زنی كه عادت وقتیه دارد وشماره عادت خویشان خود را حیض قرارمی دهد, باید روزی را كـه در هر ماه اول عادت او بوده , اول حیض خود قرار دهد - مثلازنی كه هر ماه , روز اول ماه خون می دیده و گاهی روز هفتم و گاهی روز هشتم , پاك می شده - چنانچه یك ماه , دوازده روز, خـون بـبـیـنـد وعـادت خویشانش هفت روز باشد,باید هفت روز اول ماه را, حیض وباقی را استحاضه قرار دهد.
(مـسـالـه 497) زنی كه باید شماره عادت خویشان خود را حیض قرار دهد چنانچه خویش نداشته بـاشـد, یـا شماره عادت آنان مثل هم نباشد, باید در هر ماه از روزی كه خون می بیند, شش روز یا هـفـت روز را, حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد,واحوط آن است كه آنچه را ماه اول , حیض قرار داده , در مـاهـهـای بـعـد هـم همان مقدار را حیض قرار دهد ولی اگر صاحب عادت وقتیه باشد وعـادت او در روزهـای وسـط یـا آخـر خون باشد, باید شش روز یا هفت روز وسط یا آخر را كه در عادت است , حیض قرار دهد.
3 - صاحب عادت عددیه (مساله 498) زنانی كه عادت عددیه دارند سه دسته اند: اول - زنـی كـه شـماره روزهای حیض او, در دو ماه پشت سر هم , یك اندازه باشد,ولی وقت خون دیـدن او یـكی نباشد, كه در این صورت هر چند روزی كه خون دیده , عادت او می شود, مثلا اگر ماه اول از روز اول تا پنجم وماه دوم از یازدهم تاپانزدهم خون ببیند, عادت او پنج روز می شود.
دوم - زنـی كه از خون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم , چند روز از خونی كه می بیند نشانه حیض وبقیه نشانه استحاضه را دارد وشماره روزهایی كه خون نشانه حیض دارد در هر دو ماه یك انـدازه اسـت , امـا وقت آن یكی نیست , كه در این صورت هر چند روزی كه خون او نشانه حیض را دارد, عـادت او مـی شود مثلا اگریك ماه از اول ماه تا پنجم وماه بعد از یازدهم تا پانزدهم خون او نشانه حیض وبقیه نشانه استحاضه را داشته باشد, شماره روزهای عادت او پنج روز می شود.
سـوم - زنی كه دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر, خون ببیند و یك روز یا بیشتر, پاك شود و دو مرتبه خون ببیند و وقت دیدن خون , در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد كه اگر تمام روزهایی كـه خـون دیده وروزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر نشودوشماره روزهای آن هم به یـك انـدازه بـاشـد, تمام روزهایی كه بطور متفرق خون دیده عادت او می شود و در پاكی در بین , احـتـیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است وبجاآوردن عبادتهای خود.
ولی اگر روزهایی كه در وسط پاك بوده در هر دو ماه به یك اندازه نباشد, تحقق عادت عددیه محل اشكال است , وترك نـشـود احتیاط به این كه در روزهای پاكی , جمع بین وظیفه طاهر وحایض كند و در روزهایی كه خون می بیند, جمع بین وظیفه حایض ومستحاضه نماید.
(مـسـاله 499) زنی كه عادت عددیه دارد, اگر بیشتر از شماره عادت خود خون ببیند واز ده روز بیشتر شود, چنانچه همه خونهایی كه دیده یك جور باشد,می تواند به شماره روزهای عادتش را از اول یـا وسـط, حـیض و بقیه را استحاضه قراردهد, و اگر همه خونهایی كه دیده یك جور نباشد, بلكه چند روز از آن , نشانه حیض وچند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد, اگر روزهایی كه خـون , نـشـانه حیض را دارد با شماره روزهای عادت او یك اندازه است , باید همان روزها را حیض وبـقیه را استحاضه قرار دهد و اگر روزهایی كه خون نشانه حیض دارد از روزهای عادت اوبیشتر اسـت , بـه انـدازه روزهـای عادت را حیض , وبقیه را استحاضه قرار دهد.
و اگرروزهایی كه خون نشانه حیض دارد, از روزهای عادت او كمتر است , باید آن روزهارا با چند روز دیگر كه روی هم به اندازه روزهای عادتش شود, حیض و بقیه رااستحاضه قرار دهد.
4 - مضطربه (مساله 500) مضطربه - یعنی : زنی كه چند ماه خون دیده ولی عادت معینی پیدانكرده , یا عادتش بـهـم خورده وعادت دیگری پیدا نكرده است , اگر بیشتر از ده روزخون ببیند وهمه خونهایی كه دیده یك جور باشد, باید به عادت خویشان خودرجوع كند - چه عادت آنان هفت روز باشد یا كمتر یـا بیشتر -, ولی اگر عادت آنها ازهفت روز كمتر یابیشتر باشد باید احتیاطی را كه در مساله 495 گـفـتـه شد, رعایت نماید و اگر خویشان عادتی ندارند یا در عادت مختلف باشند باید در هر ماه ازروزی كه خون می بیند, هفت روز یا شش روز را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
(مـسـاله 501) مضطربه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیـگر نشانه استحاضه دارد, چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد كمتر ازسه روز یا بیشتر از ده روز بـاشد, باید به دستوری كه در مساله قبل گفته شد رفتارنماید واگر خونی كه نشانه حیض دارد كمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد, همه آن حیض است .
ولی اگر پیش از گذشتن ده روز از خـونی كه نشانه حیض دارد دوباره خونی ببیند كه آن هم نشانه حیض را داشته باشد - مثل آن كه پـنج روز خون سیاه ونه روز خون زرد و دوباره پنج روز خون سیاه ببیند - باید در هر دو خون كه نشانه حیض دارد احتیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است وبجا آوردن كارهای مستحاضه .
5 - مبتدئه (مـسـالـه 502) مـبتدئه یعنی : زنی كه دفعه اول خون دیدن او است - اگر بیشتر از ده روز خون بـبیند وهمه خونهایی كه دیده یك جور باشد, باید عادت خویشان خود راحیض وبقیه را استحاضه قرار دهد.
(مساله 503) مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض وچند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد, چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد, كمتر از سه روز وبیشتر از ده روز نـبـاشـد همه آن حیض است ولی اگر پیش از گذشتن ده روز از خونی كه نشانه حیض دارد دوبـاره خـونـی ببیند كه آن هم نشانه حیض داشته باشد - مثل آن كه پنج روز خون سیاه ونه روز خون زرد ودوباره پنج روز خون سیاه ببیند - باید در هر دو خون كه نشانه حیض دارد احتیاط كند به ترك آنچه برحایض حرام است وانجام كارهای مستحاضه .
(مـسـالـه 504) مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض وچند روز دیـگر آن نشانه استحاضه داشته باشد, چنانچه خونی كه نشانه حیض دارداز سه روز كمتر یا از ده روز بـیـشتر باشد, باید عادت خویشان خود را حیض وبقیه رااستحاضه قرار دهد و اگر خویشانش عـادت ندارند یا مختلف هستند در ماه اول حیض خود را هفت روز قرار می دهد و پس از آن تا روز دهـم احـتـیاطا بین تروك حایض و اعمال مستحاضه جمع نماید و در بعد از ماه اول , حیض را سه روز قراردهد و سپس تا روز ششم یا هفتم احتیاط مذكور را انجام دهد.
6 - ناسیه (مساله 505) ناسیه - یعنی : زنی كه عادت خود را فراموش كرده است - اگر بیشتراز ده روز خون ببیند, باید روزهایی كه خون او نشانه حیض را دارد, حیض قرار دهدو اگر نتواند حیض رابواسطه نشانه های آن تشخیص دهد, باید شش روز یا هفت روز اول را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد و اختیار اول بنابر احتیاط مستحب است .
مسائل متفرقه حیض (مـسـاله 506) مبتدئه ومضطربه وناسیه وصاحب عادت عددیه , اگر خونی ببیندكه نشانه حیض داشته باشد, ویقین كنند كه سه روز طول می كشد, باید عبادت راترك كنند وچنانچه بعد بفهمند حـیـض نبوده باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده اند قضانمایند, ولی اگر یقین نكنند كه تا سه روز طـول می كشد ونشانه حیض را هم نداشته باشد, بنا بر احتیاط واجب باید كارهای استحاضه را بجا آورند وكارهایی را كه برحایض حرام است ترك نمایند اگر چه تا ده روز طول بكشد.
(مـسـالـه 507) زنـی كـه در حیض عادت دارد, چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض یا هم در وقت وهم در عدد آن , اگر دو ماه پشت سر هم برخلاف عادت خود خونی ببیند كه وقـت آن یا شماره روزهای آن , یا هم وقت وهم شماره روزهای آن یكی باشد, عادتش بر می گردد به آنچه در این دو ماه دیده است مثلا اگر از روز اول تا هفتم خون می دیده وپاك می شده چنانچه دو ماه از دهم تاهفدهم ماه خون ببیند و پاك شود, از دهم تا هفدهم عادت او می شود.
(مساله 508) مقصود از یك ماه , از ابتدای خون دیدن است تا سی روز, نه از روزاول ماه تا آخر ماه .
(مساله 509) زنی كه معمولا ماهی یك مرتبه خون می بیند, اگر در یك ماه دومرتبه خون ببیند و آن خـون نشانه حیض را داشته باشد, چنانچه روزهایی كه دروسط پاك بود از ده روز كمتر نباشد باید هر دو را حیض قرار دهد.
(مساله 510) اگر سه روز یا بیشتر خونی ببیند كه نشانه حیض را دارد, بعد ده روزیا بیشتر خونی بـبـیند كه نشانه استحاضه را دارد و دوباره سه روز یا بیشتر خونی بانشانه حیض ببیند, باید خون اول وخون آخر را حیض قرار دهد.
(مـسـالـه 511) اگر پیش از ده روز پاك شود وبداند كه در باطن خون نیست بایدبرای عبادتهای خـود غـسـل كند, اگر چه گمان داشته باشد كه پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند, بـلـكه اگر یقین هم داشته باشد كه پیش از تمام شدن ده روزدوباره خون می بیند احتیاطا غسل كند و در پاكی در بین عبادتهای خود را بجا آوردوآنچه را بر حایض حرام است ترك نماید.
(مـسـالـه 512) اگر پیش از ده روز پاك شود, واحتمال دهد كه در باطن خون هست , باید قدری پنبه داخل فرج نماید وكمی صبر كند وبیرون آورد, پس اگر پاك بودغسل كند وعبادتهای خود را بـجـا آورد و اگـر پـاك نبود - اگر چه به آب زرد رنگی هم آلوده باشد - چنانچه در حیض عادت نـدارد, یـا عـادت او ده روز است , باید صبركند كه اگر پیش از ده روز پاك شد غسل نماید و اگر آخر ده روز پاك شد, یا خون اواز ده روز گذشت آخر ده روز غسل نماید و چنانچه عادتش كمتر از ده روز اسـت , درصـورتـی كـه بـداند پیش از تمام شدن ده روز یا آخر ده روز پاك می شود, نباید غـسـل كـنـد, و اگـر احتمال دهد خون او از ده روز می گذرد, احتیاط واجب آن است كه بعداز عـادت , یـك روز یـا دو روز عبادت را ترك كند, یا جمع كند بین ترك كارهایی كه برحایض حرام است وانجام كارهای مستحاضه .
و بعد از دو روز تا روز دهم كارهای استحاضه را بجا آورد وكارهایی را كه بر حایض حرام است ترك نماید.
پس اگر پیش از تمام شدن ده روز یا آخر ده روز از خون پاك شد, تمامش حیض است و اگر از ده روز گذشت , باید عادت خود را حیض وبقیه را استحاضه قرار دهد وعبادتهایی راكه بعد از روزهای عادت بجا نیاورده قضا نماید.
(مـسـالـه 513) اگر چند روز را حیض قرار دهد وعبادت نكند, بعد بفهمد حیض نبوده است .
باید نمازهایی كه در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید.
و اگر چند روز رابه گمان این كه حیض نیست عبادت كند, بعد بفهمد حیض بوده , چنانچه آنروزها راروزه گرفته باید قضا نماید.
نفاس (مساله 514) از وقتی كه اولین جز بچه از شكم مادر بیرون می آید, هر خونی كه زن می بیند, اگر پیش از ده روز یا آخر ده روز قطع شود, خون نفاس است و زن را درحال نفاس , نفسا می گویند.
(مساله 515) خونی كه پیش از بیرون آمدن اولین جز بچه می بیند نفاس نیست .
(مـساله 516) لازم نیست كه خلقت بچه تمام باشد, بلكه اگر خون بسته ای هم ازرحم خارج شود وخـود زن بـدانـد, یا چهار نفر قابله بگویند, كه اگر در رحم می ماندانسان می شد, خونی كه تا ده روز ببیند خون نفاس است .
(مساله 517) ممكن است خون نفاس یك آن بیشتر نیاید, ولی بیشتر از ده روزنمی شود.
(مـسـالـه 518) هر گاه شك كند كه چیزی سقط شده یا نه , یا چیزی كه سقط شده اگرمی ماند انسان می شد یا نه , لازم نیست وارسی كند, وخونی كه از او خارج می شودشرعا خون نفاس نیست .
(مـساله 519) توقف در مسجد و رساندن جایی از بدن به خط قرآن و كارهای دیگری كه بر حایض حرام است , بر نفسا هم حرام است , وآنچه بر حایض واجب ومستحب ومكروه است بر نفسا هم واجب ومستحب و مكروه می باشد.
(مـسـالـه 520) طـلاق زن در حـال نفاس باطل است , و نزدیكی كردن با او حرام می باشد, و اگر شـوهـرش بـا او نزدیكی كند, احتیاط مستحب آن است به دستوری كه در احكام حیض گفته شد كفاره بدهد.
(مساله 521) وقتی از خون نفاس پاك شد, باید غسل كند وعبادتهای خود را بجاآورد و اگر دوباره خـون بـبیند چنانچه روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسطپاك بوده , روی هم ده روز یا كـمتر از ده روز باشد, بنابر احتیاط واجب روزهایی را كه خون دیده نفاس قرار دهد و در روزهایی كه در بین پاك بوده آنچه را بر نفسا حرام است ترك كند وعبادتهای خود را بجا آورد.
(مـسـالـه 522) اگر از خون نفاس پاك شود واحتمال دهد كه در باطن خون هست ,باید مقداری پنبه داخل فرج نماید و كمی صبر كند كه اگر پاك است .
برای عبادتهای خود غسل كند.
(مـسـالـه 523) اگرخون نفاس از ده روز بگذرد, چنانچه در حیض عادت دارد, به اندازه روزهای عـادت او نـفـاس وبـقـیـه , استحاضه است .
و اگر عادت ندارد, تا ده روزنفاس و بقیه , استحاضه می باشد.
واحتیاط مستحب آن است كه كسی كه عادت دارد از روز بعد از عادت و كسی كه ندارد, بـعـد از روز دهـم تـا روز هیجدهم زایمان ,كارهای استحاضه را بجا آورد, و كارهایی را كه بر نفسا حرام است ترك كند.
(مـسـالـه 524) زنی كه عادت حیضش كمتر از ده روز است , اگر بعد از زایمان بیشتراز روزهای عادتش خون ببیند, باید به اندازه روزهای عادت را نفاس قرار دهد وبعداز آن بنابر احتیاط واجب تا دو روز عبادت را ترك نماید وبعد از دو روز تا روز دهم ,كارهای استحاضه را بجا آورد و كارهایی را كـه بـر نـفـسا حرام است ترك نماید, و اگر ازده روز بگذرد , استحاضه است وباید روزهای بعد از عادت تا روز دهم , را هم استحاضه قرار دهد وعبادتهایی را كه در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید.
مثلا زنی كه عادت او شش روز بوده اگر بیشتر از شش روز خون ببیند باید شش روز را نفاس قرار دهـد وبـنابر احتیاط واجب در روز هفتم و هشتم عبادت را ترك كند و در روز نهم ودهم كارهای اسـتحاضه را بجا آورد و كارهایی را كه بر نفسا حرام است ترك نماید,و اگر بیشتر از ده روز خون دید, از روز بعد از عادت او استحاضه می باشد.
(مساله 525) زنی كه در حیض عادت دارد, اگر بعد از زایمان , تا یك ماه یا بیشتراز یك ماه پی در پـی خون ببیند, به اندازه روزهای عادت او نفاس است وده روز ازخونی كه بعد از نفاس می بیند - اگر چه در روزهای عادت ماهانه اش باشد -استحاضه است .
مثلا زنی كه عادت حیض او از بیستم مـاه تـا بـیـست وهفتم است , اگرروز دهم ماه زایید وتا یكماه یا بیشتر پی در پی خون دید, تا روز هـفـدهـم نفاس وازروز هفدهم تا ده روز, حتی خونی كه در روزهای عادت خود - كه از بیستم تا بـیـسـت و هـفـتم است - می بیند, استحاضه می باشد, و بعد از گذشتن ده روز, اگر خونی راكه مـی بـیـنـد در روزهـای عـادتش باشد, حیض است , چه نشانه حیض داشته باشد یانداشته باشد و همچنین است اگر در روزهای عادتش نباشد ولی نشانه حیض داشته باشد و اگر بعد از گذشتن ده روز از نـفاس , در روزهایی كه عادت حیض او نباشد,خونی ببیند كه نشانه حیض نداشته باشد, بـایـد احـتیاطا تا وقتی كه ممكن است آن خون حیض باشد, آنچه را بر حایض حرام است ترك كند وكارهای مستحاضه را بجاآورد.
(مـساله 526) زنی كه در حیض عادت ندارد.
اگر بعد از زایمان تا یك ماه یا بیشتراز یك ماه خون بـبـیـند, ده روز اول آن نفاس وده روز دوم آن استحاضه است وخونی كه بعد از آن می بیند, اگر نشانه حیض داشته باشد حیض وگر نه آن هم استحاضه می باشد.
غسل مس میت (مساله 527) اگر كسی بدن انسان مرده ای را, كه سرد شده و غسلش نداده اندمس كند - یعنی : جـایـی از بـدن خـود را بـه آن بـرساند - باید غسل مس میت نماید,چه در خواب مس كند چه در بیداری , با اختیار مس كند یا بی اختیار مس كند, حتی اگر ناخن یا استخوان او بناخن یا استخوان میت برسد, باید غسل كند, ولی اگرحیوان مرده ای را مس كند, غسل بر او واجب نیست .
(مساله 528) برای مس مرده ای كه تمام بدن او سرد نشده , غسل واجب نیست اگرچه جایی را كه سرد شده , مس نماید.
(مـساله 529) اگر موی خود را به بدن میت برساند, یا بدن خود را به موی میت یاموی خود را به موی میت برساند, احتیاط واجب آن است كه غسل كند.
(مـسـاله 530) برای مس بچه مرده حتی بچه سقط شده ای كه چهار ماه او تمام شده و یا خلقتش تـمـام شـده اگر چه كمتر از چهار ماهه باشد غسل واجب است .
بلكه بنابر احتیاط مستحب , برای مس بچه سقط شده ای كه از چهار ماه كمتر دارد وخلقتش هم تمام نشده باید غسل كرد.
بنابراین اگـر بـچـه چهار ماهه ای مرده به دنیابیاید وبدنش سرد شده باشد و ظاهر بدن مادر را مس كند, مـادر او بـاید غسل مس میت كند و همچنین اگر بچه كمتر از چهار ماه داشته باشد ولی خلقتش تمام باشد كه در این صورت نیز بنابر احتیاط واجب مادر او باید غسل مس میت نماید.
(مـسـالـه 531) بچه ای كه بعد از مردن مادر بدنیا می آید, وقتی بالغ شد بنا براحتیاط واجب , باید غسل مس میت كند.
(مـسـالـه 532) اگـر انسان , میتی را كه سه غسل او كاملا تمام شده مس نماید,غسل بر او واجب نـمی شود ولی اگر پیش از آن كه غسل سوم تمام شود, جایی از بدن او را مس كند - اگر چه غسل سوم آنجا تمام شده باشد - باید غسل مس میت نماید.
(مـساله 533) اگر دیوانه یا بچه نا بالغی میت را مس كند, بعد از آن كه آن دیوانه عاقل یا بچه بالغ شد, باید غسل مس میت نماید.
(مـسـاله 534) اگر از بدن زنده یا مرده ای كه غسلش نداده اند, قسمتی كه دارای استخوان است جـدا شـود وپـیش از آن كه قسمت جدا شده را غسل دهند, انسان آن را مس نماید, باید غسل مس مـیـت كـنـد, ولـی اگر قسمتی كه جدا شده استخوان نداشته باشد, اگر از میت جدا شده بنا بر احتیاط واجب غسل مس میت نماید.
(مساله 535) برای مس استخوانی كه گوشت ندارد وآن را غسل نداده اند - چه ازمرده جدا شده بـاشـد, چـه از زنده - بنا بر احتیاط واجب , باید غسل كرد و همچنین است برای مس دندانی كه از مرده جدا شده , در صورتی كه آن مرده را غسل نداده باشند, ولی برای مس دندانی كه از زنده جدا شده وگوشت ندارد, یا گوشت آن خیلی كم است , غسل واجب نیست .
(مـسـاله 536) غسل مس میت را باید مثل غسل جنابت انجام دهند ولی كسی كه غسل مس میت كرده اگر بخواهد نماز بخواند.
باید اگر وضو نداشته وضو هم بگیردو اگر وضو داشته چون باطل شدن وضو به مس میت محل تامل است بنا بر احتیاطوضو هم بگیرد.
(مساله 537) اگر چند میت را مس كند یا یك میت را چند بار مس نماید, یك غسل كافی است .
(مساله 538) برای كسی كه بعد از مس میت , غسل نكرده است , توقف در مسجدو جماع و خواندن آیه هایی كه سجده واجب دارد, مانعی ندارد ولی برای نمازومانند آن , باید غسل كند وراجع به وضو به دستور مساله پیش رفتار نماید.
دوم - تمام چیزهایی كه بر جنب حرام است و در احكام جنابت گفته شد.
سوم - جماع كردن در قبل , كه هم برای مرد حرام است و هم برای زن , اگر چه بمقدار ختنه گاه داخـل شـود و منی هم بیرون نیاید بلكه احتیاط واجب آن است كه مقدار كمتر از ختنه گاه را هم داخل نكند و در دبر زن حایض هم وطی ننماید چون كراهت شدیده دارد.
(مساله 457) جماع كردن در روزهایی هم كه حیض قطعی نیست ولی شرعا بایدآن را حیض قرار دهـد حـرام اسـت , پـس زنی كه بیشتر از ده روز خون می بیند و بایدبه دستوری كه بعدا گفته می شود روزهای عادت خویشان خود را حیض قرار دهدشوهرش نمی تواند در آنروزها با او نزدیكی نماید.
(مـسـاله 458) اگر شماره روزهای حیض به سه قسمت تقسیم شود و شوهر درقسمت اول آن با زن خود در قبل جماع كند, مستحب بلكه احوط است كه هیجده نخود طلا كفاره , به فقیر بدهد و اگـر در قسمت دوم جماع كند, نه نخود و اگر درقسمت سوم جماع كند چهار نخود ونیم بدهد, مثلا زنی كه شش روز خون حیض می بیند اگر شوهرش در شب یا روز اول و دوم با او جماع كند, مستحب بلكه احوطاست كه هیجده نخود طلا و در شب یا روز سوم وچهارم , نه نخود و در شب یا روزپنجم و ششم , چهار نخود و نیم بدهد.
(مـسـالـه 459) بهتر آن است كه طلای كفاره را سكه دار, بدهد ولی اگر ممكن نباشد,قیمت آن كافی است .
(مـساله 460) اگر قیمت طلا, در وقتی كه جماع كرده , با وقتی كه می خواهد به فقیربدهد, فرق كرده باشد باید قیمت وقتی را كه می خواهد به فقیر بدهد, حساب كند.
(مساله 461) اگر كسی , هم در قسمت اول و هم در قسمت دوم و هم در قسمت سوم حیض , با زن خود جماع كند, مستحب بلكه احوط آن است كه هر سه كفاره راكه روی هم سی و یك نخود و نیم می شود بدهد.
(مـسـاله 462) اگر انسان بعد از آن كه در حال حیض , جماع كرده و كفاره آنرا داده دوباره جماع كند, باز هم مستحب بلكه احوط است كه كفاره بدهد.
(مـساله 463) اگر با حایض چند مرتبه جماع كند و در بین آنها, كفاره ندهد, احتیاطمستحب آن است كه برای هر جماع یك كفاره بدهد.
(مساله 464) اگر مرد در حال جماع بفهمد زن حایض شده , باید فورا از او جداشود.
(مـساله 465) اگر مردی با زن حایض زنا كند, یا با حایض نامحرمی - به گمان این كه عیال خود او است جماع نماید, احتیاط مستحب آن است كه كفاره بدهد .
(مساله 466) كسی كه نمی تواند كفاره بدهد, استغفار كند, وهر وقت توانست احتیاط مستحب آن است كه كفاره را بدهد.
(مـسـالـه 467) طـلاق دادن زن در حال حیض بطوری كه در كتاب طلاق گفته می شود, باطل است .
(مساله 468) اگر زن بگوید: حایض م یا از حیض پاك شده ام باید حرف او را قبول كرد.
(مساله 469) اگر زن در بین نماز حایض شود, نماز او باطل است .
(مساله 470) اگر زن در بین نماز شك كند كه حایض شده یا نه , نماز او صحیح است .
(مساله 471) اگر بعد از نماز بفهمد كه در بین نماز حایض شده , نمازی كه خوانده باطل است .
(مـسـاله 472) بعد از آن كه از خون حیض پاك شد, واجب است برای نماز وعبادتهای دیگری كه باید با وضو یا غسل یا تیمم بجا آورده شود, غسل كند.
ودستور آن مثل غسل جنابت است ولی برای نماز باید پیش از غسل یا بعد از آن وضو هم بگیرد.
و اگر پیش از غسل , وضو بگیرد بهتر است .
(مـسـاله 473) بعد از آن كه زن از خون حیض پاك شد اگرچه غسل نكرده باشدطلاق او صحیح است و شوهرش هم می تواند با او جماع كند.
و احتیاط مستحب آن است كه پیش از غسل از جماع با او خود داری نماید, اما كارهای دیگری كه دروقت حیض , بر او حرام بوده مانند توقف در مسجد و مس خط قرآن تا غسل نكندبر او حلال نمی شود.
(مـساله 474) اگر آب برای وضو و غسل , كافی نباشد وبه اندازه ای باشد كه بتواند,یا غسل كند یا وضـو بـگیرد, باید غسل كند وبدل از وضو تیمم نماید, و اگر فقط برای وضو كافی باشد, باید وضو بگیرد و عوض غسل تیمم نماید, و اگر برای هیچ یك ازآنها آب ندارد, باید دوتیمم كند یكی بدل از غسل ودیگری بدل از وضو .
(مساله 475) نمازهای یومیه ای كه در حال حیض نخوانده , قضا ندارد ولی روزه های واجب را باید قضا نماید.
(مـساله 476) هر گاه وقت نماز داخل شود و بداند كه اگر نماز را تاخیر بیندازدحایض می شود, باید فورا نماز بخواند.
(مـساله 477) اگر زن نماز را تاخیر بیندازد و از اول وقت به اندازه خواندن یك نمازبا طهارت از حدث بگذرد و حایض شود, بنابر احتیاط واجب باید قضای آن نماز رابجا آورد, ولی در تند خواندن وكـنـد خواندن و چیزهای دیگر باید ملاحظه حال خود را بكند, مثلا زنی كه مسافر نیست اگر در اول ظهر نماز نخواند, قضای آن درصورتی واجب می شود كه به مقدار خواندن چهار ركعت نماز از اول ظـهـر بـگذرد وحایض شود و برای كسی كه مسافر است گذشتن وقت به مقدار خواندن دو ركعت كافی است .
(مـسـالـه 478) اگر حایض در آخر وقت نماز از خون پاك شود و به اندازه غسل ووضو و مقدمات دیـگر نماز - مانند تهیه كردن لباس یا آب كشیدن آن وخواندن یك ركعت یا بیشتر از یك ركعت - وقـت داشـته باشد, باید نماز را بخواند و اگر نخواند,باید قضای آن را بجا آورد , بلكه اگر فقط به انـدازه یـك ركعت نماز با طهارت ازحدث وقت داشته باشد, احتیاط لازم خواندن نماز با طهارت است , اگرچه بقدرتهیه سایر مقدمات وقت نداشته باشد و اگر نخواند قضای آن را بجا آورد.
(مـساله 479) اگر حایض بعد از پاك شدن به اندازه غسل و وضو وقت ندارد, ولی می تواند با تیمم نـماز را در وقت بخواند, آن نماز بر او واجب نیست , اما اگر قطع نظراز تنگی وقت تكلیفش تیمم است - مثل آن كه آب برایش ضرر دارد - باید تیمم كند وآن نماز را بخواند.
(مـساله 480) اگر حایض - بعد از پاك شدن - شك كند كه برای نماز وقت دارد یانه , باید نمازش را بخواند.
(مـسـاله 481) اگر بخیال این كه به اندازه تهیه مقدمات نمازوخواندن یك ركعت وقت ندارد, نماز نخواند وبعد بفهمد وقت داشته , باید قضای آن نمازرا بجا آورد .
(مساله 482) مستحب است زن حایض در وقت نماز, خود را از خون پاك نماید وپنبه و دستمال را عوض كند و وضو بگیرد و اگر نمی تواند وضو بگیرد, تیمم نماید ودر جای نماز رو به قبله بنشیند و مشغول ذكر و دعا و صلوات شود.
(مـساله 483) خواندن و همراه داشتن قرآن و رساندن جایی از بدن به ورق قرآن كه خط قرآن در آن نـبـاشد - مثل حاشیه و بین سطرها - و نیز خضاب كردن به حنا ومانند آن , برای حایض مكروه است .
اقسام زنهای حایض (مساله 484) زنهای حایض بر شش قسمند: اول - صـاحـب عـادت وقتیه و عددیه و آن زنی است كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین , خون حـیض ببیند و شماره روزهای حیض او هم در آن دو ماه یك اندازه باشد, مثل آن كه دو ماه پشت سر هم از اول ماه تا هفتم خون ببیند.
دوم - صاحب عادت وقتیه و آن زنی است كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین ,خون حیض ببیند ولـی شـماره روزهای حیض او در آن دو ماه یك اندازه نباشد, مثلادو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند ولی ماه اول روز هفتم و ماه دوم روزهشتم از خون پاك شود.
سـوم - صـاحب عادت عددیه وآن زنی است كه شماره روزهای حیض او در دو ماه پشت سر هم به یـك انـدازه باشد, ولی وقت دیدن آن دو خون یكی نباشد مثل آن كه ماه اول از پنجم تا دهم و ماه دوم از دوازدهم تا هفدهم خون ببیند.
چـهـارم - مضطربه و آن زنی است كه چند ماه خون دیده ولی عادت معینی پیدانكرده , یا عادتش بهم خورده و عادت تازه ای پیدا نكرده است .
پنجم - مبتدئه و آن زنی است كه دفعه اول خون دیدن او است .
شـشم - ناسیه و آن زنی است كه عادت خود را فراموش كرده است .
و هر كدام اینهااحكامی دارند كه در مسائل آینده گفته می شود.
1 - صاحب عادت وقتیه و عددیه (مساله 485) زنانی كه عادت وقتیه وعددیه دارند سه دسته اند: اول - زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین , خون حیض ببیند و در وقت معین هم پاك شود, مثلا دو ماه پشت سر هم از روز اول ماه خون ببیند و روز هفتم پاك شود كه عادت حیض این زن از اول ماه تا هفتم است .
دوم - زنـی كـه از خـون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سرهم چند روز معین - مثلااز اول ماه تا هـشـتم - خونی كه می بیند, نشانه های حیض را دارد - یعنی غلیظ وسیاه و گرم است و با فشار و سوزش بیرون می آید - و بقیه نشانه های استحاضه رادارد, كه عادت او از اول ماه تا هشتم می شود.
سوم - زنی كه دو ماه پشت سرهم در وقت معین خون حیض ببیند وبعد از آن كه سه روز یا بیشتر خون دید, یك روز یا بیشتر پاك شود ودوباره خون ببیند و تمام روزهایی كه خون دیده با روزهایی كـه در وسـط پـاك بـوده , از ده روز بـیـشـتر نشود و درهر دو ماه همه روزهایی كه خون دیده با روزهـایی كه در وسط پاك بوده , روی هم یك اندازه باشد, عادت او همان روزهایی است كه بطور متفرق خون دیده و درپاكی در بین , باید احتیاطا عبادتهای خود را بجا آورد وآنچه را بر حایض حرام اسـت ,ترك كند و اگر در روزهای پاكی ماههای پیش , اتفاقا خون ببیند, باید در آن روزهااحتیاطا جمع كند میان كارهای مستحاضه وتروك حایض .
(مـساله 486) زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر در وقت عادت دو روزجلوتر خون ببیند, - اگـر چـه آن خـون , نـشانه های حیض را نداشته باشد - باید به احكامی كه برای حایض گفته شد عـمـل كـنـد وچـنـانـچـه بـعد بفهمد حیض نبوده - مثل این كه پیش از سه روز پاك شود - باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده , قضا نماید.
(مساله 487) زنی كه عادت وقتیه وعددیه دارد, اگر به نشانه های حیض چند روزپیش از عادت و چـنـد روز بـعد از عادت , یا همه روزهای عادت , خون ببیند و روی هم از ده روز بیشتر نشود همه حیض است .
و اگر از ده روز بیشتر شود, فقط خونی راكه در روزهای عادت خود دیده حیض است وخونی كه پیش از آن وبعد از آن دیده , استحاضه می باشد وباید عبادتهایی را كه در روزهای پیش از عـادت وبـعـد از عادت بجا نیاورده , قضا نماید و اگر همه روزهای عادت را با چند روز پیش از عـادت , بـه نشانه حیض خون ببیند وروی هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است و اگر ازده روز بیشتر شود, فقط روزهای عادت , حیض است و خونی كه جلوتر از آن دیده ,استحاضه می باشد وچنانچه در آن روزها عبادت نكرده باید قضا نماید و اگر همه روزهای عادت را با چند روز بعد از عـادت بـه نـشـانـه های حیض خون ببیند وروی هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است واگر بیشتر شود فقط روزهای عادت حیض و باقی استحاضه است و اگر خونی كه پیش از عادت یا بعد از عـادت مـی بـیـنـدنـشـانـه هـای حیض نداشته باشد و با عادت روی هم رفته بیشتر از ده روز نباشداحتیاط در آن دو خون جمع بین تروك حایض و اعمال مستحاضه است .
(مـسـالـه 488) زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر مقداری از روزهای عادت رابا چند روز پیش از عادت , به نشانه های حیض خون ببیند و روی هم از ده روز بیشترنشود, همه حیض است و اگر از ده روز بیشتر شود روزهایی كه در عادت , خون دیده با چند روز پیش از آن كه روی هم به مقدار عادت او شود, حیض , و روزهای اول را استحاضه قرار دهد و اگر مقداری از روزهای عادت را بـا چند روز بعد ازعادت , به نشانه های حیض خون ببیند وروی هم از ده روز بیشتر نشود, همه حیض است و اگر بیشتر شود, باید روزهایی كه در عادت , خون دیده با چند روز بعد از آن كه روی هم به مقدار عادت او شود, حیض وبقیه را استحاضه قرار دهد .
(مساله 489) زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر بعد از آن كه سه روز یا بیشترخون دید, پاك شود و دوباره خون ببیند و فاصله بین دو خون كمتر از ده روز باشد وهمه روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر باشد -مثل آن كه پنج روز خون ببیند و پنج روز پاك شود, و دوباره پنج روز خون ببیند -چند صورت دارد: 1 - آن كـه تمام خونی كه دفعه اول دیده , یا مقداری از آن , در روزهای عادت باشد وخون دوم كه بـعـد از پاك شدن می بیند در روزهای عادت نباشد كه باید همه خون اول را حیض , وخون دوم را استحاضه قرار دهد.
2 - آن كـه خون اول در روزهای عادت نباشد, وتمام خون دوم یا مقداری از آن درروزهای عادت باشد, كه باید همه خون دوم را حیض , و خون اول را استحاضه قراردهد.
3 - آن كـه مـقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد و خون اولی كه درروزهای عادت بـوده , از سـه روز كـمتر نباشد وبا پاكی وسط و مقداری از خون دوم كه آن هم در روزهای عادت بـوده از ده روز بـیـشـتر نباشد كه در این صورت , اگر یك روزیا دو روز خون زود تر دیده باشد, احتیاط آن است كه دراین دو روز آنچه را كه برحایض حرام است ترك كند و كارهای مستحاضه را بـجـا آورد و همچنین به مقدار آن از ایام عادت را در آخر ده روز, احتیاط بنماید ومقداری از خون اول را كه در عادت بوده بامقداری از خون دوم را كه در عادت بوده , حیض قرار دهد و در پاكی در بین ,احتیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است وعبادتهای خود را بجا آورد, مثلا -اگر عادتش از سوم ماه تا دهم بوده - در صورتی كه یك ماه از اول تا ششم , خون ببیند و یك روز پاك شود وبعد تا چهاردهم , خون ببیند در روز اول و دوم ماه و نهم و دهم , باید چنانچه گفته شد احتیاط نماید و روز سـوم تـا شـشـم وهـشتم را حیض قراردهد و در هفتم كه پاكی در بین است نیز به نحوی كه گفته شد, احتیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است و بجا آوردن عبادتها.
4 - آن كـه مـقداری از خون اول و دوم در روزهای عادت باشد, ولی هر یك از خون اولی و دومی , كه در روزهای عادت بوده , از سه روز كمتر باشد, كه باید در تمام دوخون كارهایی را كه بر حایض حـرام اسـت , ترك كند وكارهای مستحاضه را بجا آوردو در پاكی در بین , كارهایی را كه بر حایض حرام است , ترك كند و عبادتهای خود راانجام دهد.
(مساله 490) زنی كه عادت وقتیه و عددیه دارد, اگر در وقت عادت , خون نبیند ودر غیر آن وقت بـه شـماره روزهای حیضش با صفات حیض خون ببیند, باید همان را حیض قرار دهد, چه پیش از وقت عادت دیده باشد چه بعد از آن .
(مـساله 491) زنی كه عادت وقتیه وعددیه دارد, اگر در وقت عادت خود خون ببیند ولی شماره روزهـای آن كـمتر یا بیشتر از روزهای عادت او باشد وبعد از پاك شدن , دوباره به شماره روزهای عـادتـی كه داشته خون ببیند, باید آنچه را در وقت دیده , حیض قرار دهد و اگر شماره روزهایش كمتر باشد, اگر ممكن است كسری عدد را از آنچه بعد از عادت دیده , تمام نماید و در ما بقی عمل مستحاضه نماید اگراز ده روز تجاوز كند, و اگر تجاوز نكند تمام روزهایی را كه خون دیده حیض قراردهد و در پاكی در بین , احتیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است و انجام عبادتهای خود.
(مـسـالـه 492) زنی كه عادت وقتیه وعددیه دارد, اگر بیشتر از ده روز خون ببیند,خونی كه در روزهـای عـادت دیـده - اگر چه نشانه های حیض را نداشته باشد -حیض است , وخونی كه بعد از روزهای عادت دیده - اگر چه نشانه های حیض راداشته باشد - استحاضه است مثلا زنی كه عادت حیض او از اول ماه تا هفتم است ,اگر از اول تا دوازدهم خون ببیند, هفت روز اول آن , حیض وپنج روز بعد, استحاضه می باشد.
2 - صاحب عادت وقتیه (مساله 493) زنانی كه عادت وقتیه دارند, سه دسته اند: اول - زنی كه دو ماه پشت سرهم در وقت معین , خون حیض ببیند وبعد از چند روزپاك شود ولی شـمـاره روزهـای آن در ایـن دو ماه یك اندازه نباشد, مثلا دو ماه پشت سر هم روز اول ماه , خون ببیند ولی ماه اول هفتم و ماه دوم روز هشتم از خون پاك شود, كه این زن باید روز اول ماه را روز اول عادت خود قرار دهد.
دوم - زنـی كـه از خـون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم در وقت معین , خون او نشانه های حـیـض را دارد, یـعـنـی - غـلـیظ وسیاه و گرم است و با فشار و سوزش می آید - وبقیه آن نشانه اسـتحاضه را دارد و شماره روزهایی كه خون او نشانه حیض دارد, در این دو ماه یك اندازه نیست مثلا در ماه اول از اول ماه تا هفتم و در ماه دوم از اول ماه تا هشتم , خون او نشانه های حیض وبقیه نـشـانه استحاضه را داشته باشد,كه این زن هم باید روز اول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.
سوم - زنی كه دو ماه پشت سر هم در وقت معین سه روز یا بیشتر, خون حیض ببیند بعد پاك شود ودو مـرتـبه خون ببیند وتمام روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسط پاك بوده , از ده روز بیشتر نشود ولی ماه دوم كمتر یا بیشتر از ماه اول باشد, مثلا در ماه اول هشت روز و در ماه دوم نه روز باشد كه این زن هم باید روزاول ماه را روز اول عادت حیض خود قرار دهد.
(مساله 494) زنی كه عادت وقتیه دارد, اگر در وقت عادت خود دو روز پیش ازعادت خون ببیند - اگـرچـه آن خون , نشانه های حیض را نداشته باشد - باید به احكامی كه برای حایض گفته شد, عمل نماید و اگر بعد بفهمد حیض نبوده , مثل آن كه پیش از سه روز پاك شود, باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده قضا نماید.
(مساله 495) زنی كه عادت وقتیه دارد, اگر بیشتر از ده روز خون ببیند و نتواندحیض رابواسطه نـشانه های آن تشخیص دهد, باید شماره عادت خویشان خود راحیض قرار دهد - چه پدری باشند چـه مـادری , زنده باشند یا مرده - ولی درصورتی می تواند عادت آنان را حیض خود قرار دهد كه شماره روزهای حیض همه آنان یك اندازه باشد و اگر شماره روزهای حیض آنان یك اندازه نباشد - مثلا عادت بعضی پنج روز وعادت بعضی دیگر هفت روز باشد - نمی تواند عادت آنان را حیض خود قـرار دهد, مگر این كه كسانی كه عادتشان با دیگران فرق دارد بقدری كم باشند كه در مقابل آنان هیچ حساب شوند كه در این صورت باید عادت بیشتر آنان را حیض خودقرار دهد.
مع ذلك احتیاط واجـب این است كه این زن كه به عادت خویشان رجوع می كند, اگر عادت آنها از هفت روز كمتر است , پس از پایان مدت عادت خویشانش تاهفت روز هم آنچه را حایض باید ترك كند, ترك نماید و هـم آنـچـه را مستحاضه بایدانجام دهد, انجام دهد و همچنین اگر عادت خویشانش از هفت روز بیشتر است درفاصله بین هفت روز تا پایان عادت آنها احتیاط مذكور را مراعات نماید.
(مـسـالـه 496) زنی كه عادت وقتیه دارد وشماره عادت خویشان خود را حیض قرارمی دهد, باید روزی را كـه در هر ماه اول عادت او بوده , اول حیض خود قرار دهد - مثلازنی كه هر ماه , روز اول ماه خون می دیده و گاهی روز هفتم و گاهی روز هشتم , پاك می شده - چنانچه یك ماه , دوازده روز, خـون بـبـیـنـد وعـادت خویشانش هفت روز باشد,باید هفت روز اول ماه را, حیض وباقی را استحاضه قرار دهد.
(مـسـالـه 497) زنی كه باید شماره عادت خویشان خود را حیض قرار دهد چنانچه خویش نداشته بـاشـد, یـا شماره عادت آنان مثل هم نباشد, باید در هر ماه از روزی كه خون می بیند, شش روز یا هـفـت روز را, حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد,واحوط آن است كه آنچه را ماه اول , حیض قرار داده , در مـاهـهـای بـعـد هـم همان مقدار را حیض قرار دهد ولی اگر صاحب عادت وقتیه باشد وعـادت او در روزهـای وسـط یـا آخـر خون باشد, باید شش روز یا هفت روز وسط یا آخر را كه در عادت است , حیض قرار دهد.
3 - صاحب عادت عددیه (مساله 498) زنانی كه عادت عددیه دارند سه دسته اند: اول - زنـی كـه شـماره روزهای حیض او, در دو ماه پشت سر هم , یك اندازه باشد,ولی وقت خون دیـدن او یـكی نباشد, كه در این صورت هر چند روزی كه خون دیده , عادت او می شود, مثلا اگر ماه اول از روز اول تا پنجم وماه دوم از یازدهم تاپانزدهم خون ببیند, عادت او پنج روز می شود.
دوم - زنـی كه از خون پاك نمی شود ولی دو ماه پشت سر هم , چند روز از خونی كه می بیند نشانه حیض وبقیه نشانه استحاضه را دارد وشماره روزهایی كه خون نشانه حیض دارد در هر دو ماه یك انـدازه اسـت , امـا وقت آن یكی نیست , كه در این صورت هر چند روزی كه خون او نشانه حیض را دارد, عـادت او مـی شود مثلا اگریك ماه از اول ماه تا پنجم وماه بعد از یازدهم تا پانزدهم خون او نشانه حیض وبقیه نشانه استحاضه را داشته باشد, شماره روزهای عادت او پنج روز می شود.
سـوم - زنی كه دو ماه پشت سر هم سه روز یا بیشتر, خون ببیند و یك روز یا بیشتر, پاك شود و دو مرتبه خون ببیند و وقت دیدن خون , در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد كه اگر تمام روزهایی كـه خـون دیده وروزهایی كه در وسط پاك بوده از ده روز بیشتر نشودوشماره روزهای آن هم به یـك انـدازه بـاشـد, تمام روزهایی كه بطور متفرق خون دیده عادت او می شود و در پاكی در بین , احـتـیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است وبجاآوردن عبادتهای خود.
ولی اگر روزهایی كه در وسط پاك بوده در هر دو ماه به یك اندازه نباشد, تحقق عادت عددیه محل اشكال است , وترك نـشـود احتیاط به این كه در روزهای پاكی , جمع بین وظیفه طاهر وحایض كند و در روزهایی كه خون می بیند, جمع بین وظیفه حایض ومستحاضه نماید.
(مـسـاله 499) زنی كه عادت عددیه دارد, اگر بیشتر از شماره عادت خود خون ببیند واز ده روز بیشتر شود, چنانچه همه خونهایی كه دیده یك جور باشد,می تواند به شماره روزهای عادتش را از اول یـا وسـط, حـیض و بقیه را استحاضه قراردهد, و اگر همه خونهایی كه دیده یك جور نباشد, بلكه چند روز از آن , نشانه حیض وچند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد, اگر روزهایی كه خـون , نـشـانه حیض را دارد با شماره روزهای عادت او یك اندازه است , باید همان روزها را حیض وبـقیه را استحاضه قرار دهد و اگر روزهایی كه خون نشانه حیض دارد از روزهای عادت اوبیشتر اسـت , بـه انـدازه روزهـای عادت را حیض , وبقیه را استحاضه قرار دهد.
و اگرروزهایی كه خون نشانه حیض دارد, از روزهای عادت او كمتر است , باید آن روزهارا با چند روز دیگر كه روی هم به اندازه روزهای عادتش شود, حیض و بقیه رااستحاضه قرار دهد.
4 - مضطربه (مساله 500) مضطربه - یعنی : زنی كه چند ماه خون دیده ولی عادت معینی پیدانكرده , یا عادتش بـهـم خورده وعادت دیگری پیدا نكرده است , اگر بیشتر از ده روزخون ببیند وهمه خونهایی كه دیده یك جور باشد, باید به عادت خویشان خودرجوع كند - چه عادت آنان هفت روز باشد یا كمتر یـا بیشتر -, ولی اگر عادت آنها ازهفت روز كمتر یابیشتر باشد باید احتیاطی را كه در مساله 495 گـفـتـه شد, رعایت نماید و اگر خویشان عادتی ندارند یا در عادت مختلف باشند باید در هر ماه ازروزی كه خون می بیند, هفت روز یا شش روز را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد.
(مـسـاله 501) مضطربه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض و چند روز دیـگر نشانه استحاضه دارد, چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد كمتر ازسه روز یا بیشتر از ده روز بـاشد, باید به دستوری كه در مساله قبل گفته شد رفتارنماید واگر خونی كه نشانه حیض دارد كمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نباشد, همه آن حیض است .
ولی اگر پیش از گذشتن ده روز از خـونی كه نشانه حیض دارد دوباره خونی ببیند كه آن هم نشانه حیض را داشته باشد - مثل آن كه پـنج روز خون سیاه ونه روز خون زرد و دوباره پنج روز خون سیاه ببیند - باید در هر دو خون كه نشانه حیض دارد احتیاط كند به ترك آنچه بر حایض حرام است وبجا آوردن كارهای مستحاضه .
5 - مبتدئه (مـسـالـه 502) مـبتدئه یعنی : زنی كه دفعه اول خون دیدن او است - اگر بیشتر از ده روز خون بـبیند وهمه خونهایی كه دیده یك جور باشد, باید عادت خویشان خود راحیض وبقیه را استحاضه قرار دهد.
(مساله 503) مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض وچند روز دیگر نشانه استحاضه را داشته باشد, چنانچه خونی كه نشانه حیض دارد, كمتر از سه روز وبیشتر از ده روز نـبـاشـد همه آن حیض است ولی اگر پیش از گذشتن ده روز از خونی كه نشانه حیض دارد دوبـاره خـونـی ببیند كه آن هم نشانه حیض داشته باشد - مثل آن كه پنج روز خون سیاه ونه روز خون زرد ودوباره پنج روز خون سیاه ببیند - باید در هر دو خون كه نشانه حیض دارد احتیاط كند به ترك آنچه برحایض حرام است وانجام كارهای مستحاضه .
(مـسـالـه 504) مبتدئه اگر بیشتر از ده روز خونی ببیند كه چند روز آن نشانه حیض وچند روز دیـگر آن نشانه استحاضه داشته باشد, چنانچه خونی كه نشانه حیض دارداز سه روز كمتر یا از ده روز بـیـشتر باشد, باید عادت خویشان خود را حیض وبقیه رااستحاضه قرار دهد و اگر خویشانش عـادت ندارند یا مختلف هستند در ماه اول حیض خود را هفت روز قرار می دهد و پس از آن تا روز دهـم احـتـیاطا بین تروك حایض و اعمال مستحاضه جمع نماید و در بعد از ماه اول , حیض را سه روز قراردهد و سپس تا روز ششم یا هفتم احتیاط مذكور را انجام دهد.
6 - ناسیه (مساله 505) ناسیه - یعنی : زنی كه عادت خود را فراموش كرده است - اگر بیشتراز ده روز خون ببیند, باید روزهایی كه خون او نشانه حیض را دارد, حیض قرار دهدو اگر نتواند حیض رابواسطه نشانه های آن تشخیص دهد, باید شش روز یا هفت روز اول را حیض و بقیه را استحاضه قرار دهد و اختیار اول بنابر احتیاط مستحب است .
مسائل متفرقه حیض (مـسـاله 506) مبتدئه ومضطربه وناسیه وصاحب عادت عددیه , اگر خونی ببیندكه نشانه حیض داشته باشد, ویقین كنند كه سه روز طول می كشد, باید عبادت راترك كنند وچنانچه بعد بفهمند حـیـض نبوده باید عبادتهایی را كه بجا نیاورده اند قضانمایند, ولی اگر یقین نكنند كه تا سه روز طـول می كشد ونشانه حیض را هم نداشته باشد, بنا بر احتیاط واجب باید كارهای استحاضه را بجا آورند وكارهایی را كه برحایض حرام است ترك نمایند اگر چه تا ده روز طول بكشد.
(مـسـالـه 507) زنـی كـه در حیض عادت دارد, چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض یا هم در وقت وهم در عدد آن , اگر دو ماه پشت سر هم برخلاف عادت خود خونی ببیند كه وقـت آن یا شماره روزهای آن , یا هم وقت وهم شماره روزهای آن یكی باشد, عادتش بر می گردد به آنچه در این دو ماه دیده است مثلا اگر از روز اول تا هفتم خون می دیده وپاك می شده چنانچه دو ماه از دهم تاهفدهم ماه خون ببیند و پاك شود, از دهم تا هفدهم عادت او می شود.
(مساله 508) مقصود از یك ماه , از ابتدای خون دیدن است تا سی روز, نه از روزاول ماه تا آخر ماه .
(مساله 509) زنی كه معمولا ماهی یك مرتبه خون می بیند, اگر در یك ماه دومرتبه خون ببیند و آن خـون نشانه حیض را داشته باشد, چنانچه روزهایی كه دروسط پاك بود از ده روز كمتر نباشد باید هر دو را حیض قرار دهد.
(مساله 510) اگر سه روز یا بیشتر خونی ببیند كه نشانه حیض را دارد, بعد ده روزیا بیشتر خونی بـبـیند كه نشانه استحاضه را دارد و دوباره سه روز یا بیشتر خونی بانشانه حیض ببیند, باید خون اول وخون آخر را حیض قرار دهد.
(مـسـالـه 511) اگر پیش از ده روز پاك شود وبداند كه در باطن خون نیست بایدبرای عبادتهای خـود غـسـل كند, اگر چه گمان داشته باشد كه پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند, بـلـكه اگر یقین هم داشته باشد كه پیش از تمام شدن ده روزدوباره خون می بیند احتیاطا غسل كند و در پاكی در بین عبادتهای خود را بجا آوردوآنچه را بر حایض حرام است ترك نماید.
(مـسـالـه 512) اگر پیش از ده روز پاك شود, واحتمال دهد كه در باطن خون هست , باید قدری پنبه داخل فرج نماید وكمی صبر كند وبیرون آورد, پس اگر پاك بودغسل كند وعبادتهای خود را بـجـا آورد و اگـر پـاك نبود - اگر چه به آب زرد رنگی هم آلوده باشد - چنانچه در حیض عادت نـدارد, یـا عـادت او ده روز است , باید صبركند كه اگر پیش از ده روز پاك شد غسل نماید و اگر آخر ده روز پاك شد, یا خون اواز ده روز گذشت آخر ده روز غسل نماید و چنانچه عادتش كمتر از ده روز اسـت , درصـورتـی كـه بـداند پیش از تمام شدن ده روز یا آخر ده روز پاك می شود, نباید غـسـل كـنـد, و اگـر احتمال دهد خون او از ده روز می گذرد, احتیاط واجب آن است كه بعداز عـادت , یـك روز یـا دو روز عبادت را ترك كند, یا جمع كند بین ترك كارهایی كه برحایض حرام است وانجام كارهای مستحاضه .
و بعد از دو روز تا روز دهم كارهای استحاضه را بجا آورد وكارهایی را كه بر حایض حرام است ترك نماید.
پس اگر پیش از تمام شدن ده روز یا آخر ده روز از خون پاك شد, تمامش حیض است و اگر از ده روز گذشت , باید عادت خود را حیض وبقیه را استحاضه قرار دهد وعبادتهایی راكه بعد از روزهای عادت بجا نیاورده قضا نماید.
(مـسـالـه 513) اگر چند روز را حیض قرار دهد وعبادت نكند, بعد بفهمد حیض نبوده است .
باید نمازهایی كه در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید.
و اگر چند روز رابه گمان این كه حیض نیست عبادت كند, بعد بفهمد حیض بوده , چنانچه آنروزها راروزه گرفته باید قضا نماید.
نفاس (مساله 514) از وقتی كه اولین جز بچه از شكم مادر بیرون می آید, هر خونی كه زن می بیند, اگر پیش از ده روز یا آخر ده روز قطع شود, خون نفاس است و زن را درحال نفاس , نفسا می گویند.
(مساله 515) خونی كه پیش از بیرون آمدن اولین جز بچه می بیند نفاس نیست .
(مـساله 516) لازم نیست كه خلقت بچه تمام باشد, بلكه اگر خون بسته ای هم ازرحم خارج شود وخـود زن بـدانـد, یا چهار نفر قابله بگویند, كه اگر در رحم می ماندانسان می شد, خونی كه تا ده روز ببیند خون نفاس است .
(مساله 517) ممكن است خون نفاس یك آن بیشتر نیاید, ولی بیشتر از ده روزنمی شود.
(مـسـالـه 518) هر گاه شك كند كه چیزی سقط شده یا نه , یا چیزی كه سقط شده اگرمی ماند انسان می شد یا نه , لازم نیست وارسی كند, وخونی كه از او خارج می شودشرعا خون نفاس نیست .
(مـساله 519) توقف در مسجد و رساندن جایی از بدن به خط قرآن و كارهای دیگری كه بر حایض حرام است , بر نفسا هم حرام است , وآنچه بر حایض واجب ومستحب ومكروه است بر نفسا هم واجب ومستحب و مكروه می باشد.
(مـسـالـه 520) طـلاق زن در حـال نفاس باطل است , و نزدیكی كردن با او حرام می باشد, و اگر شـوهـرش بـا او نزدیكی كند, احتیاط مستحب آن است به دستوری كه در احكام حیض گفته شد كفاره بدهد.
(مساله 521) وقتی از خون نفاس پاك شد, باید غسل كند وعبادتهای خود را بجاآورد و اگر دوباره خـون بـبیند چنانچه روزهایی كه خون دیده با روزهایی كه در وسطپاك بوده , روی هم ده روز یا كـمتر از ده روز باشد, بنابر احتیاط واجب روزهایی را كه خون دیده نفاس قرار دهد و در روزهایی كه در بین پاك بوده آنچه را بر نفسا حرام است ترك كند وعبادتهای خود را بجا آورد.
(مـسـالـه 522) اگر از خون نفاس پاك شود واحتمال دهد كه در باطن خون هست ,باید مقداری پنبه داخل فرج نماید و كمی صبر كند كه اگر پاك است .
برای عبادتهای خود غسل كند.
(مـسـالـه 523) اگرخون نفاس از ده روز بگذرد, چنانچه در حیض عادت دارد, به اندازه روزهای عـادت او نـفـاس وبـقـیـه , استحاضه است .
و اگر عادت ندارد, تا ده روزنفاس و بقیه , استحاضه می باشد.
واحتیاط مستحب آن است كه كسی كه عادت دارد از روز بعد از عادت و كسی كه ندارد, بـعـد از روز دهـم تـا روز هیجدهم زایمان ,كارهای استحاضه را بجا آورد, و كارهایی را كه بر نفسا حرام است ترك كند.
(مـسـالـه 524) زنی كه عادت حیضش كمتر از ده روز است , اگر بعد از زایمان بیشتراز روزهای عادتش خون ببیند, باید به اندازه روزهای عادت را نفاس قرار دهد وبعداز آن بنابر احتیاط واجب تا دو روز عبادت را ترك نماید وبعد از دو روز تا روز دهم ,كارهای استحاضه را بجا آورد و كارهایی را كـه بـر نـفـسا حرام است ترك نماید, و اگر ازده روز بگذرد , استحاضه است وباید روزهای بعد از عادت تا روز دهم , را هم استحاضه قرار دهد وعبادتهایی را كه در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید.
مثلا زنی كه عادت او شش روز بوده اگر بیشتر از شش روز خون ببیند باید شش روز را نفاس قرار دهـد وبـنابر احتیاط واجب در روز هفتم و هشتم عبادت را ترك كند و در روز نهم ودهم كارهای اسـتحاضه را بجا آورد و كارهایی را كه بر نفسا حرام است ترك نماید,و اگر بیشتر از ده روز خون دید, از روز بعد از عادت او استحاضه می باشد.
(مساله 525) زنی كه در حیض عادت دارد, اگر بعد از زایمان , تا یك ماه یا بیشتراز یك ماه پی در پـی خون ببیند, به اندازه روزهای عادت او نفاس است وده روز ازخونی كه بعد از نفاس می بیند - اگر چه در روزهای عادت ماهانه اش باشد -استحاضه است .
مثلا زنی كه عادت حیض او از بیستم مـاه تـا بـیـست وهفتم است , اگرروز دهم ماه زایید وتا یكماه یا بیشتر پی در پی خون دید, تا روز هـفـدهـم نفاس وازروز هفدهم تا ده روز, حتی خونی كه در روزهای عادت خود - كه از بیستم تا بـیـسـت و هـفـتم است - می بیند, استحاضه می باشد, و بعد از گذشتن ده روز, اگر خونی راكه مـی بـیـنـد در روزهـای عـادتش باشد, حیض است , چه نشانه حیض داشته باشد یانداشته باشد و همچنین است اگر در روزهای عادتش نباشد ولی نشانه حیض داشته باشد و اگر بعد از گذشتن ده روز از نـفاس , در روزهایی كه عادت حیض او نباشد,خونی ببیند كه نشانه حیض نداشته باشد, بـایـد احـتیاطا تا وقتی كه ممكن است آن خون حیض باشد, آنچه را بر حایض حرام است ترك كند وكارهای مستحاضه را بجاآورد.
(مـساله 526) زنی كه در حیض عادت ندارد.
اگر بعد از زایمان تا یك ماه یا بیشتراز یك ماه خون بـبـیـند, ده روز اول آن نفاس وده روز دوم آن استحاضه است وخونی كه بعد از آن می بیند, اگر نشانه حیض داشته باشد حیض وگر نه آن هم استحاضه می باشد.
غسل مس میت (مساله 527) اگر كسی بدن انسان مرده ای را, كه سرد شده و غسلش نداده اندمس كند - یعنی : جـایـی از بـدن خـود را بـه آن بـرساند - باید غسل مس میت نماید,چه در خواب مس كند چه در بیداری , با اختیار مس كند یا بی اختیار مس كند, حتی اگر ناخن یا استخوان او بناخن یا استخوان میت برسد, باید غسل كند, ولی اگرحیوان مرده ای را مس كند, غسل بر او واجب نیست .
(مساله 528) برای مس مرده ای كه تمام بدن او سرد نشده , غسل واجب نیست اگرچه جایی را كه سرد شده , مس نماید.
(مـساله 529) اگر موی خود را به بدن میت برساند, یا بدن خود را به موی میت یاموی خود را به موی میت برساند, احتیاط واجب آن است كه غسل كند.
(مـسـاله 530) برای مس بچه مرده حتی بچه سقط شده ای كه چهار ماه او تمام شده و یا خلقتش تـمـام شـده اگر چه كمتر از چهار ماهه باشد غسل واجب است .
بلكه بنابر احتیاط مستحب , برای مس بچه سقط شده ای كه از چهار ماه كمتر دارد وخلقتش هم تمام نشده باید غسل كرد.
بنابراین اگـر بـچـه چهار ماهه ای مرده به دنیابیاید وبدنش سرد شده باشد و ظاهر بدن مادر را مس كند, مـادر او بـاید غسل مس میت كند و همچنین اگر بچه كمتر از چهار ماه داشته باشد ولی خلقتش تمام باشد كه در این صورت نیز بنابر احتیاط واجب مادر او باید غسل مس میت نماید.
(مـسـالـه 531) بچه ای كه بعد از مردن مادر بدنیا می آید, وقتی بالغ شد بنا براحتیاط واجب , باید غسل مس میت كند.
(مـسـالـه 532) اگـر انسان , میتی را كه سه غسل او كاملا تمام شده مس نماید,غسل بر او واجب نـمی شود ولی اگر پیش از آن كه غسل سوم تمام شود, جایی از بدن او را مس كند - اگر چه غسل سوم آنجا تمام شده باشد - باید غسل مس میت نماید.
(مـساله 533) اگر دیوانه یا بچه نا بالغی میت را مس كند, بعد از آن كه آن دیوانه عاقل یا بچه بالغ شد, باید غسل مس میت نماید.
(مـسـاله 534) اگر از بدن زنده یا مرده ای كه غسلش نداده اند, قسمتی كه دارای استخوان است جـدا شـود وپـیش از آن كه قسمت جدا شده را غسل دهند, انسان آن را مس نماید, باید غسل مس مـیـت كـنـد, ولـی اگر قسمتی كه جدا شده استخوان نداشته باشد, اگر از میت جدا شده بنا بر احتیاط واجب غسل مس میت نماید.
(مساله 535) برای مس استخوانی كه گوشت ندارد وآن را غسل نداده اند - چه ازمرده جدا شده بـاشـد, چـه از زنده - بنا بر احتیاط واجب , باید غسل كرد و همچنین است برای مس دندانی كه از مرده جدا شده , در صورتی كه آن مرده را غسل نداده باشند, ولی برای مس دندانی كه از زنده جدا شده وگوشت ندارد, یا گوشت آن خیلی كم است , غسل واجب نیست .
(مـسـاله 536) غسل مس میت را باید مثل غسل جنابت انجام دهند ولی كسی كه غسل مس میت كرده اگر بخواهد نماز بخواند.
باید اگر وضو نداشته وضو هم بگیردو اگر وضو داشته چون باطل شدن وضو به مس میت محل تامل است بنا بر احتیاطوضو هم بگیرد.
(مساله 537) اگر چند میت را مس كند یا یك میت را چند بار مس نماید, یك غسل كافی است .
(مساله 538) برای كسی كه بعد از مس میت , غسل نكرده است , توقف در مسجدو جماع و خواندن آیه هایی كه سجده واجب دارد, مانعی ندارد ولی برای نمازومانند آن , باید غسل كند وراجع به وضو به دستور مساله پیش رفتار نماید.